કોરી આંખો મળી, કોરા સપના મળ્યા, દ્રશ્ય નજરોને કંઈ એવા જોવા મળ્યા. વાસ્તવિકતા, વિચારો કે હોવાપણું, જિંદગી નામે કેવા એ કિસ્સા મળ્યા. રાત આખી વિતાવી મેં જાગી અને, ઘોર અંધારે પરભવના તડકા મળ્યા. ચાંદ તારાને મારી કહાણી કીધી, ઝાકળે કંઇક પુષ્પો પલળતા મળ્યા. હાથમાં છે કલમ, ને છે ખારાશ પણ, આંખો ચોળી લીધી, સહુને હસતાં મળ્યા. હાથે મારે છે વેઢા કે છે વાદળા? કાગળે સેજ અડક્યાં; વરસતાં મળ્યા. આમ તો તેઓ પણ મળવા આતુર છે, જ્યારે સામે મળ્યા, નેણ નીચા મળ્યા. સૂર્ય કિરણોની આજીવિકા હોય શું? ક્યાંક તડકા મળ્યા ક્યાંક છાયા મળ્યા

આ તારલો ઝબકીને ખરતો, આભથી પળ એકમાં આ આગિયો ઊડતો ઝબકતો, ઘડી ઘડીના તાલમાં આ ધૂપસળી બળતી પૂરીને, મહેકતી ઘડીઓ સુધી આ કોડિયું બળતું રહ્યું, એક રાતના છેડા સુધી આ વીજળી પણ ચમકતી, વાદળ તણાં ગર્જન સુધી આ ચાંદની પણ ચમકતી, પ્રભાતના પ્રારંભ સુધી ક્યાંક મેં વાંચ્યું હતું કે સૃષ્ટિનો પણ અંત છે કે આગ પણ આ સૂરજની નવ ચાલશે યુગો સુધી ઓ સૃષ્ટિના ઘડનાર પૂછું કેમ ભૂલ આ ભારે કરી ? કાં દિવડા તે ના કર્યા, જે ઝળકતા યુગો સુધી ? એણે કહ્યું કે દિવડાં મૂક્યા મેં માનવ દિલમાં અજવાળું જેનું પહોચતું, આકાશથી પાતાળ સુધી પરોપકારને પ્રેમના બળતણથી જે પ્રગટાવતાં ફક્ત માણસાઇના દિવા ઝળકતાં યુગો સુધી

ક્યાંક ઝરણાંની ઉદાસી પથ્થરો વચ્ચે પડી છે, ક્યાંક તારી યાદની મોસમ રડી છે ! દોસ્ત, મૃગજળની કથા વચ્ચે તમે છો, આ જુઓ અહીંયા તરસ, ત્યાં વાદળી ઊંચે ચડી છે ! પંખીઓનાં ગીત જેવી એક ઈચ્છા ટળવળે છે, ઓ હ્રદય ! બોલો કે આ કેવી ઘડી છે ! આવ, મારા રેશમી દિવસોના કારણ, જિંદગી જેને કહે છે એ અહી ઠેબે ચડી છે ! ઓ નગરજન, હું અજાણ્યા દેશનો થાક્યો પ્રવાસી, લાગણી નામે હવેલી ક્યાં ખડી છે ?

શ્વાસમાં વિશ્વાસ જ્યાં ભેળો મળે એ પ્રેમ છે, આશનો અવકાશ જ્યાં પણ શૂન્ય છે એ પ્રેમ છે. હક, અપેક્ષા, શક, અહમ્ ના પંક ની વચ્ચેથી કોઈ, પદ્મ સમ નિર્મળ અગર ખીલી શકે એ પ્રેમ છે. બેકરારી વસ્લ માં, પીડા વિરહ માં કત્લની, એટલું સમજી શકો કે કેમ છે એ પ્રેમ છે. ‘તું નથી’ ની વાસ્તવિક્તા કષ્ટ દેતી બંધ થઈ, શ્વાસમાં, ઉચ્છવાસ માં બસ, તું વહે એ પ્રેમ છે. બાદબાકી તુજ ની, તારાં સ્પર્શ, યાદો, સાથની, શેષ મારામાં પછી જે પણ બચે એ પ્રેમ છે. શબ્દ થઈ મુજ શ્વાસ માં બસ તું સદા વહેતી રહે, આ ગઝલ શબ્દો નથી કંઈ, આ જે છે એ પ્રેમ છે. રાત આખી બેકરારી થઈ મને ડંસતી રહે, ને સવારે શબ્દ થઈ ચૂમે મને એ પ્રેમ છે.

તારા બગીચામાં રહેતી ગઇ ને ટહુકાનું પંખી એક દેતી ગઇ અને કહેતી ગઇ કે હવે જાઉં છું ઝાડવાની લીલેરી માયા મને ફૂલની, સુગંધની છાયા મને અને વહેતા આ વાયરામાં વહેતી ગઇ, કંઇક જન્મોની વાતને ઉકેલતી ગઇ અને કહેતી ગઇ કે હવે જાઉં છું આ દિવસ ને રાતની કળીઓ ખૂલી અહીં પળ પળના ગુંજનની ગાથા ઝૂલી હું તો ભમતી ગઇ ને કશું ભૂલતી ગઇ ને યાદ કરતી ગઇ અને કહેતી ગઇ કે હવે જાઉં છું ---- એક એવું આપણું સગપણ હતું, લાગણી નામે તરસતું રણ હતું. સાચવીને એટલે રાખી મૂક્યું, જિંદગીનું રેશમી પ્રકરણ હતું. દર્દનો આધાર પણ પૂરો હતો, જીવવાનું એ જ તો કારણ હતુ. પ્રેમને ક્યાં હોય છે છંદો, ગતિ, લય, બંધનો વિનાનું બંધારણ હતું. --- એક એવું આપણું સગપણ હતું, લાગણી નામે તરસતું રણ હતું. સાચવીને એટલે રાખી મૂક્યું, જિંદગીનું રેશમી પ્રકરણ હતું. દર્દનો આધાર પણ પૂરો હતો, જીવવાનું એ જ તો કારણ હતુ. પ્રેમને ક્યાં હોય છે છંદો, ગતિ, લય, બંધનો વિનાનું બંધારણ હતું.

શાંત ઝરૂખે વાટ નિરખતી રૂપની રાણી જોઇ હતી મેં એક શહજાદી જોઇ હતી…… એના હાથની મહેંદી હસતી’તી, એની આંખનું કાજળ હસતું’તુ, એક નાનું સરખું ઉપવન જાણે મોસમ જોઇ મલકતું’તુ. એના સ્મિતમાં સો સો ગીત હતાં, એની ચુપકીદી સંગીત હતી, એને પડછાયાની હતી લગન, એને પગરવ સાથે પ્રીત હતી. એણે આંખના આસોપાલવથી, એક સ્વપ્નમહલ શણગાર્યો’તો, જરા નજરને નીચી રાખીને, એણે સમયને રોકી રાખ્યો’તો. એ મોજાં જેમ ઉછળતી’તી, ને પવનની જેમ લહરાતી’તી, કોઇ હસીન સામે આવે તો , બહુ પ્યારભર્યું શરમાતી’તી. તેને યૌવનની આશિષ હતી, એને સર્વ કળાઓ સિધ્ધ હતી, એના પ્રેમમાં ભાગીદાર થવા, ખુદ કુદરત પણ આતૂર હતી…… વર્ષો બાદ ફરીથી આજે એ જ ઝરૂખો જોયો છે. ત્યાં ગીત નથી, સંગીત નથી; ત્યાં પગરવ સાથે પ્રીત નથી. ત્યાં સ્વપ્નાઓના મહેલ નથી, ને ઉર્મિઓના ખેલ નથી. બહુ સૂનું સૂનું લાગે છે, બહુ વસમું વસમું લાગે છે. એ ન્હોતી મારી પ્રેમિકા, કે ન્હોતી મારી દુલ્હન, મેં તો એને માત્ર ઝરૂખે વાટ નીરખતી જોઇ હતી. કોણ હતી એ નામ હતું શું ? એ પણ હું ક્યાં જાણું છું ? એમ છતાંયે દિલને આજે વસમું વસમું લાગે છે, બહુ સૂનું સૂનું લાગે છે…….

છે ઘણાં એવા કે જેઓ યુગને પલટાવી ગયા પણ બહુ ઓછા છે જેઓ પ્રેમમાં ફાવી ગયા. દુર્દશા જેવું હતું કિંતુ સમજ નો’તી મને, દોસ્તો આવ્યા અને આવીને સમજાવી ગયા. હું વીતેલા દિવસો પર એક નજર કરતો હતો, યાદ કંઈ આવ્યું નહીં – પણ આંસુઓ આવી ગયાં. મેં લખેલો દઈ ગયા – પોતે લખેલો લઈ ગયા, છે હજી સંબંધ કે એ પત્ર બદલાવી ગયા. ‘સૈફ’ આ તાજી કબર પર નામ તો મારું જ છે, પણ ઉતાવળમાં આ લોકો કોને દફનાવી ગયા!

મારા અંગથી સુવાસ તારી નીતરી રહી : એ જ સૌરભથી નામ તારું ચીતરી રહી. મારી હથેળીમાં મૂક્યું તો નામ તારું ઊગતા પરોઢિયાનો તારો ; આછા અંધારામાં ઝીણું ઝીણું મરકે ને અંજવાળે આખો જનમારો. એક તારલાને જોતાં આભ વીસરી રહી; મારા અંગથી સુવાસ તારી નીતરી રહી. નામને મેં હોઠથી અળગું કર્યું તો મને થઇને પવન વીંટળાય; મારા એકાંતની કુંજમા આ નામ તારું લગનીની ડાળે લહેરાય. હું તો અહીંયા ઊભી ને ક્યાંય નીસરી રહી મારા અંગથી સુવાસ તારી નીતરી રહી

ધારો કે એક સાંજ આપણે મળ્યાં અને આપણે હળ્યાં પણ આખા આ આયખાનું શું? ખુલ્લી આ આંખ અને કોરી કિતાબ એને ફરીફરી કેમ કરી વાંચશું? માનો કે હોઠ સહેજ મ્હોરી ઉઠ્યાં ને છાતીમાં મેઘધનુષ ફોરી ઉઠ્યાં પણ બળબળતી રેખાનું શું? આકાશે આમ ક્યાંક ઝુકી લીધું ને ફૂલોને ‘કેમ છો?’ પૂછી લીધું પણ મૂંગી આ વેદનાનું શું? માનો કે આપણે ખાધું-પીધું અને માનો કે રાજ! થોડું કીધુંયે રાજ, પણ ઝૂરતા આ ઓરતાનું શું? ધારો કે રાણી! તમે જીતી ગયાં અને ધારો કે વાયરા વીતી ગયા પણ આ માંડેલી વારતાનું શું

તમને ખબર નથી કે અમારા પ્રવાસમાં, થીજી રહ્યું છે મૌન હવે શ્વાસ શ્વાસમાં ! ઝાકળ વિશે મળ્યો છે મને પત્ર એકદા, ઊકલે કદાચ તારા નયનના ઉજાસમાં ! મારા હરેક સ્વપ્નની સૂની કિનાર પર, ડોકાઇ કોણ જાય છે કાળા લિબાસમાં ! પામી ગયો છું અર્થ હવે ઇન્તેઝારનો, જંગલ ઊગી ગયાં છે હવે આસપાસમાં ! ખાલી ક્ષણોના જામથી છલકાય શૂન્યતા, વધઘટ કશી ન થાય સુરાલયની પ્યાસમાં !