તમે કહો તો હા અને જો ના કહો તો નહીં, અમે તમારે કોરે કાગળ કરી દઈએ સહી. તમે કહો કે ચાલવું છે તો રસ્તો થઈને ખૂલશું તમે કહો કે ભૂલવું છે તો યાદ કરીને ભૂલશું. મીરાંની મટુકીમાં માધવ: હોય ન બીજું કંઈ. તમે કહો તો હા અને જો ના કહો તો નહીં. તમે કહો કે નહીં બોલો તો હોઠ ઉપર છે તાળાં ભીતરમાં તો ભલે થતી રહે નામતણી જપમાળા તમે કહો કે સાથે રહો તો અમે જઈશું રહી. તમે કહો તો હા અને જો ના કહો તો નહીં.

દોર છે, સાત ગાંઠ છે એમાં, શું તમારો જ હાથ છે એમાં ? છે, અમારોય વાંક છે એમાં. આ તે દુનિયા છે કે કોઈ ઘડિયાળ ? માણસો મારમાર છે એમાં; છે, અમારોય વાંક છે એમાં. ‘जिंदगी बोझ बन गयी अब तो’ - હરકોઈ એકરાગ છે એમાં; છે, અમારોય વાંક છે એમાં. આ સફર આખરે તો માથે પડી, જાત સાથે લગાવ છે એમાં; છે, અમારોય વાંક છે એમાં. મોસમો ઉગ્ર થઈ ગઈ છે બધી, દોષી શું માત્ર કાળ છે એમાં ? છે, અમારોય વાંક છે એમાં. યાદના નહોર ખોતરે છે સતત, દર્દ આ લાઈલાજ છે એમાં; છે, અમારોય વાંક છે એમાં.

અડધી રમત થી ઊઠવાની છૂટ છે તને, તારી શરત થી જીતવાની છૂટ છે તને. વાતો જો થઈ શકે તો દિલે બોજ ના રહે, સીવેલાં હોઠ લઈ જવાની છૂટ છે તને. ખાલી જગા સમાન આ જીવન હવે થયું, પૂરી શકે એ પૂરવાની છૂટ છે તને. મરજી થી તારી ગઈ છે તું, મનફાવે ત્યારે, યાર! ખૂલ્લાં છે દ્વાર, આવવાની છૂટ છે તને. નિશ્ચય છે મારો, હું તને પામું આ જન્મ માં, ચોર્યાસી લાખ વેઠવાની છૂટ છે તને. આ આંગળીનાં શ્વાસ માં થઈ શબ્દ ની હવા, આશ્રિત ને પ્રાણ બક્ષવાની છૂટ છે તને.

અડધી રમત થી ઊઠવાની છૂટ છે તને, તારી શરત થી જીતવાની છૂટ છે તને. વાતો જો થઈ શકે તો દિલે બોજ ના રહે, સીવેલાં હોઠ લઈ જવાની છૂટ છે તને. ખાલી જગા સમાન આ જીવન હવે થયું, પૂરી શકે એ પૂરવાની છૂટ છે તને. મરજીથી તારી ગઈ છે તું, મનફાવે ત્યારે, યાર! ખૂલ્લાં છે દ્વાર, આવવાની છૂટ છે તને. નિશ્ચય છે મારો, હું તને પામું આ જન્મમાં, ચોર્યાસી લાખ વેઠવાની છૂટ છે તને. આ આંગળીનાં શ્વાસમાં થઈ શબ્દની હવા, આશ્રિત ને પ્રાણ બક્ષવાની છૂટ છે તને.

આપણે આપણી રીતે રહેવું: ખડક થવું હોય તો ખડક: નહીં તો નદી જેમ નિરાંતે વહેવું ! ફૂલની જેમ ખૂલવું અને ડાળની ઉપર ઝૂલવું ભમરાનું ગીત કાનમાં આંજી કાંટાનું રૂપ ભૂલવું મૂંગા થઈને સહેવું અને કહેવું હોય તો પંખીની જેમ કહેવું ખડક થવું હોય તો ખડક: નહીં તો નદી જેમ નિરાંતે વહેવું! પગલાં ભૂંસી ચાલતા થવું પંથની ઉપર મ્હાલતા જવું આનંદ આનંદ વેરતાં વેરતાં આનંદને પંપાળતા જવું લેવું દેવું કાંઈ નહીં: કેવળ હોવું એ જોતા રહેવું ખડક થવું હોય તો ખડક: નહીં તો નદી જેમ નિરાંતે વહેવું !

તમે પાંખો કાપીને આભ અકબંધ રાખ્યું ને એનું તે નામ તમે સંબંધ રાખ્યું મારાં સઘળાં દુવારને કરી દીધા બંધ ને આમ તમે આંખોને કરી દીધી અંધ તમે કાંટાળા થોરનો આપ્યો મને સ્પર્શ ને એનું તે નામ તમે સુગંધ રાખ્યું. હું તો વહેણમાં તણાઇ મને કાંઠો નથી ને આપણા સંબંધની કોઇ ગાંઠો નથી અછાંદસ જેવો છે આપણો આ પંથ ને એનું તે નામ તને છંદ રાખ્યું… -પન્ના નાયક

લેવા ગયો જો પ્રેમ તો વહેવાર પણ ગયો, દર્શનની ઝંખના હતી, અણસાર પણ ગયો. એની બહુ નજીક જવાની સજા છે એ, મળતો હતો જે દૂરથી સહકાર પણ ગયો. રહેતો હતો કદી કદી ઝુલ્ફોની છાંયમાં, મારા નસીબમાંથી એ અંધકાર પણ ગયો. સંગતમાં જેની સ્વર્ગનો આભાસ હો ખુદા, દોઝખમાં કોઈ એવો ગુનેગાર પણ ગયો ? એ ખુશનસીબ પ્રેમીને મારી સલામ હો, જેનો સમયની સાથે હ્રદયભાર પણ ગયો ? એ પણ છે સત્ય એની ઉપર હક નથી હવે, એવુંય કંઈ નથી કે અધિકાર પણ ગયો. સાકી છે સ્તબ્ધ જોઈ નશાની અગાઢ ઊંઘ, પીનારા સાથે કામથી પાનાર પણ ગયો. કેવી મજાની પ્રેમની દીવાનગી હશે ! કે જ્યાં ‘મરીઝ’ જેવો સમજદાર પણ ગયો

ડગલેપગલે ભવમાં હું જેનાથી ભરમાયો હતો; કોને જઈ કહેવું કે એ મારો જ પડછાયો હતો ? ભેદ અનહદનો મને ત્યારે જ સમજાયો હતો; જે દિવસ હું કોઈની નજરોથી ઘેરાયો હતો. નામ પર મારા કોઈ શરમાય એ એની કસૂર ? હું વિનાવાંકે જીવન આખું વગોવાયો હતો. ખુદ ઉષા-સંધ્યા ન એનો દઈ શકી કોઈ જવાબ, લોહીથી સૂરજનો પાલવ કેમ ખરડાયો હતો ? તારી આંખોના ઈશારે મારી એકલતા ટળી, ભરસભામાં હું નહિતર ખૂબ મૂંઝાયો હતો. માફ કરજે થઈ શક્યું ના આપણું જગમાં મિલન, ભીડ કૈં એવી હતી કે હું જ રઘવાયો હતો. આ ગઝલ કેરી ઈમારત છે અડીખમ આજ પણ, એના પાયે ‘શૂન્ય’ કેરો પ્રાણ પુરાયો હતો.

ભુલી જવાનો હું જ, એ કહેતા હતા મને, એવું કહીને એજ તો ભુલી ગયા મને. પૂછ્યું નથી શું કોઇએ, મારા વિશે કશું? તારા વિશે તો કેટલું પૂછે બધા મને! ખોબો ભરીને ક્યાંયથી, પીવા મળ્યું નહિ, દરિયો મળ્યો છે આમ તો, ડૂબી જવા મને. થાકી ગયો તો ખૂબ કે ચાલી શકત ન હું, સારું થયું કે લોક સહુ ઊંચકી ગયા મને.

વિશ્વને રોશન કરી ગઇ દીપિકા ગુજરાતની, સૂર્ય પણ જોતો રહ્યો જ્યોતિ-કલા ગુજરાતની. ‘ડાંગ’ માર્યાથી કદી પાણી જુદાં થાતાં નથી, દુશ્મનોએ જોઇ છે ક્યાં એકતા ગુજરાતની? મુક્તિ કેરા ગાલ પર લાલી અમસ્તી ના ગણો, રંગ લાવી છે શહીદી-ભાવના ગુજરાતની. ભાગ્ય પર પુરુષાર્થની મારી છે લોખંડી મહોર, ભૂલશે ઇતિહાસ ના ગૌરવ-કથા ગુજરાતની. ચંદ્ર ને સૂરજ કહે છે રાતદિ’, ‘જય સોમનાથ!’ કાળના હૈયે જડી છે અસ્મિતા ગુજરાતની. માતા કેરા ચીર સાથે ખેલનારા! સાવધાન! કૈં મહાભારત ન સર્જે ઉર વ્યથા ગુજરાતની. શૂન્ય, મારી જિંદગીને તો જ લેખું ધન્ય હું, મૃત્યુ ટાણે પણ મળે જો ગોદ ‘મા’ ગુજરાતની.

કેટલી માદકતા સંતાઇ હતી વરસાદમાં ! મસ્ત થઇ સૃષ્ટિ બધી ઝૂમી ઊઠી વરસાદમાં ! રેઇનકોટ, છત્રીઓ, ગમ શૂઝ, વોટરપ્રૂફ હેટ્સ માનવીએ કેટલી ભીંતો ચણી વરસાદમાં ! કેટલો ફિક્કો અને નિસ્તેજ છે બીમાર ચાંદ કેટલી ઝાંખી પડી ગઇ ચાંદની વરસાદમાં ! કોઇ આવે છે ન કોઇ જાય છે સંધ્યા થતાં કેટલી સૂની પડી ગઇ છે ગલી વરસાદમાં ! એક તું છે કે તને કંઇ પણ નથી થાતી અસર, ભેટવા દરિયાને ઊછળે છે નદી વરસાદમાં. લાખ બચવાના કર્યા એણે પ્રયત્નો તે છતાં છેવટે ‘આદિલ’ હવા પલળી ગઇ વરસાદમાં.

હશે સત્ય પણ, કલ્પના પણ હશે, ખુદા શબ્દ છે તો, ખુદા પણ હશે. નરક-સ્વર્ગ જેવી જગા પણ હશે, સજા પણ હશે ને મજા પણ હશે. અગર મોક્ષ મળશે જો ત્યાં તો પછી, સુરા પણ હશે, અપ્સરા પણ હશે. કયામતમાં ઈન્સાફ થાશે પછી, હશે ક્રૂરતા પણ, દયા પણ હશે. મટે કેમ ના રોગ, શોધો ભલા, જો પીડા હશે તો દવા પણ હશે. કયામતની રાહ એટલે જોઉં છું, કે ત્યાં તો ‘જલન’ મારી મા પણ હશે.